Νεοελληνική γλώσσα: Ονοματικές προτάσεις

ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ειδικές 

Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που 

α) ρήματα: λέω, δείχνω, δηλώνω, αντιλαμβάνομαι , διαπιστώνω, γνωρίζω, αγνοώ, νομίζω, υποθέτω

β) συγγενικά απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις, 

γ) με ονόματα που έχουν ανάλογη σημασία είδηση , γεγονός 

Χρησιμοποιούνται ως:

α) υποκείμενο σε απρόσωπο ρήμα ή εκφρ.

π.χ.: Διαδόθηκε ότι θα φτάσει απόψε. 

β) αντικείμενο

π.χ.: Ομολόγησε πως έκανε λάθος. 

γ) επεξήγηση

π.χ.: Ένα μόνο με πονούσε, που ήμουν μικρός. 

Βουλητικές 

Εισάγονται με το μόριο να 

α) ρήματα: πρέπει , θέλω, ζητώ , οφείλω, μπορώ, ονόματα που σημαίνουν καθήκον , δυνατότητα , αξίωση 

β) συγγενικά απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις

Χρησιμοποιούνται ως:

α) υποκείμενο σε απρ. ρ. ή εκφρ.

π.χ.: Χρειάστηκε να αλλάξω μερικά πράγματα. 

β) αντικείμενο

π.χ.: Θέλω να φάω. 

γ) επεξήγηση

π.χ.: Μια απαίτηση είχε, να τον αγαπούν όλοι. 

Ενδοιαστικές 

Εισάγονται με τους συνδέσμους: μη(ν), μήπως 

α) ρήματα: που εκφράζουν φόβο ή ανησυχία, υποψία ή προφύλαξη 

β) συγγενικά απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις

Χρησιμοποιούνται ως:

α) υποκείμενο σε απρόσωπα ρ. ή εκφρ. (σπάνια)

π.χ.: Με ανησυχεί πολύ μήπως δεν προλάβει το τελευταίο τρένο. 

β) αντικείμενο

π.χ.: Φοβάμαι μήπως αρρωστήσεις. 

γ) επεξήγηση

π.χ.: Αυτό τον βασάνιζε, μην κάνει λάθος. 

Πλάγιες Ερωτηματικές 

Εισάγονται με:

α. όταν είναι ολικής άγνοιας με το ερωτηματικό μόριο αν ή το μη, μήπως, μην τυχόν 

β. όταν είναι μερικής άγνοιας με τις ερωτηματικές αντωνυμίες τι, ποιος, πόσος ή τα ερωτηματικά επιρρήματα πού, πότε, πώς, πόσο, άραγε, τάχα κ.λπ. 

από ρήματα που σημαίνουν ερώτηση, απορία, αμφιβολία, γνώση, αίσθηση 

Χρησιμοποιούνται ως:

α) υποκ. των απρ. ρ. ή εκφρ.

π.χ.: Είναι ζήτημα αν δούλεψε μια ώρα. 

β) αντικείμενο

π.χ.: Ρωτούσε τι θέλουμε. 

γ) επεξήγηση

π.χ.: Στην απορία μου, πού θα βρούμε τα μέσα, δεν απάντησε.

Ροδαμάνθη Σοφικίτου, Φιλόλογος