Αρχαία Β΄ Γυμνασίου. Το τέχνασμα του Θεμιστοκλή

 

Ενότητα 2^η: Το τέχνασμα του Θεμιστοκλή

 Κείμενο: 

Ἀλλ' ἐπεὶ τῶν πολεμίων ὁ στόλος τῇ Ἀττικῇ κατὰ τὸ Φαληρικὸν προσφερόμενος τοὺς πέριξ ἀπέκρυψεν αἰγιαλούς, πάλιν ἐπάπταινον οἱ Πελοποννήσιοι πρὸς τὸν Ἰσθμόν. Ἔνθα δὴ ὁ Θεμιστοκλῆς ἐβουλεύετο καὶ συνετίθει τὴν περὶ τὸν Σίκιννον πραγματείαν. Ἦν δὲ τῷ μὲν γένει Πέρσης ὁ Σίκιννος, αἰχμάλωτος, εὔνους δὲ τῷ Θεμιστοκλεῖ καὶ τῶν τέκνων αὐτοῦ παιδαγωγός. Τοῦτον ἐκπέμπει πρὸς τὸν Ξέρξην κρύφα, κελεύσας λέγειν ὅτι Θεμιστοκλῆς ὁ τῶν Ἀθηναίων στρατηγὸς αἱρούμενος τὰ βασιλέως ἐξαγγέλλει πρῶτος αὐτῷ τοὺς Ἕλληνας ἀποδιδράσκοντας, καὶ διακελεύεται ἐν ᾧ ταράττονται τῶν πεζῶν χωρὶς ὄντες ἐπιθέσθαι καὶ διαφθεῖραι τὴν ναυτικὴν δύναμιν. Ταῦτα δ' ὁ Ξέρξης ὡς ἀπ' εὐνοίας λελεγμένα δεξάμενος, ἥσθη καὶ εὐθὺς ἐξέφερε πρὸς τοὺς ἡγεμόνας τῶν νεῶν διακοσίαις ναυσὶν ἀναχθέντας ἤδη διαζῶσαι τὰς νήσους, ὅπως ἐκφύγοι μηδεὶς τῶν πολεμίων.

Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Θεμιστοκλῆς 12.2-6 (διασκευή)

Ερμηνευτικά σχόλια:

O βασιλιάς των Περσών Ξέρξης προσπαθούσε να κατακτήσει όλη την Ελλάδα. Παρόλο που είχε χάσει πολλούς στρατιώτες, πέρασε το στενό των Θερμοπυλών και συνέχισε το δρόμο προς την Αθήνα. Οι Πέρσες προχώρησαν και έφθασαν στην Αθήνα, την οποία είχαν εγκαταλείψει οι περισσότεροι κάτοικοί της. 

Στο μεταξύ οι Πελοποννήσιοι ύψωσαν τείχος στον Ισθμό, για να εμποδίσουν τους Πέρσες να μπουν στην Πελοπόννησο. Εκεί διαφώνησαν οι αρχηγοί του στόλου. Πιο συγκεκριμένα, ο Σπαρτιάτης Ευρυβιάδης πίστευε πως ήταν καλύτερο ο ελληνικός στόλος να εμποδίσει τους Πέρσες να κάνουν απόβαση στην Πελοπόννησο, επειδή ήθελε να προστατεύσει την πατρίδα του. Αντίθετα ο Αθηναίος Θεμιστοκλής υποστήριζε ότι η απόκρουση του περσικού στόλου πρέπει να γίνει στο στενό της Σαλαμίνας. Στο μικρό αυτό χώρο οι Πέρσες δε θα μπορούσαν να παρατάξουν όλο το στόλο τους. Τα ελληνικά, εξάλλου, πλοία (τριήρεις), θα μπορούσαν να κινηθούν πιο εύκολα. Σε αυτό το απόσπασμα πληροφορούμαστε για το τέχνασμα του Θεμιστοκλή. Έτσι, ο ελληνικός στόλος άφησε το Αρτεμίσιο και στάθηκε στο στενό της Σαλαμίνας. Εκεί, με πρόταση του μεγαλοφυούς στρατηγού των Αθηναίων Θεμιστοκλή, αποφασίστηκε να γίνει η σύγκρουση με τον περσικό στόλο. 

Οι Πέρσες στον περιορισμένο χώρο δε θα μπορούσαν να παρατάξουν όλη τους τη δύναμη. Όταν δόθηκε το σύνθημα της επίθεσης, τα ελληνικά πλοία επιτέθηκαν με ορμή και κατάφεραν να κυριαρχήσουν.

    Όταν τελείωσε η ναυμαχία, ο χώρος είχε καλυφθεί από τα συντρίμμια των περσικών πλοίων. Ο Ξέρξης εγκατέλειψε την Ελλάδα. Άφησε, όμως, πίσω του τον στρατηγό Μαρδόνιο με αρκετές χιλιάδες στρατό να συνεχίσει την προσπάθεια.

 

Απόδοση  στα νέα ελληνικά:
Ἂλλ’ ἐπεί τῶν πολεμίων ὁ στόλος	Αλλά όταν ο στόλος των εχθρών
προσφερόμενος τῇ Ἀττικῇ κατά τό Φαληρικόν	πλησιάζοντας στην Αττική από την πλευρά του Φαλήρου
τούς πέριξ ἀπέκρυψεν αἰγιαλούς,	απέκρυψε τις γύρω παραλίες
πάλιν ἐπάπταινον οἱ Πελοποννήσιοι πρός τόν Ἰσθμόν.	οι Πελοποννήσιοι φοβισμένοι πάλι σκέφτονταν να αποπλεύσουν για τον Ισθμό.
Ἔνθα δή ὁ Θεμιστοκλῆς ἐβουλεύετο	Ενώ λοιπόν έτσι είχε η κατάσταση, ο Θεμιστοκλής σχεδίαζε/σκεφτόταν
καί συνετίθει τήν περί τόν Σίκινον πραγματείαν.	και κατάστρωνε το τέχνασμα σχετικά με τον Σίκινο.
Ἦν δέ τῷ μέν γένει Πέρσης ὁ Σίκινος, αἰχμάλωτος,	Ο Σίκινος ήταν Πέρσης μεν στην καταγωγή, αιχμάλωτος,
εὔνους δέ τῷ Θεμιστοκλεῖ καί τῶν τέκνων αὐτοῦ παιδαγωγός.	φιλικός δε στον Θεμιστοκλή και παιδαγωγός των παιδιών του.
Τοῦτον ἐκπέμπει πρός τόν Ξερξην κρύφα,	Αυτόν στέλνει προς τον Ξέρξη κρυφά ,
κελεύσας λέγειν ὅτι Θεμιστοκλῆς ὁ τῶν Ἀθηναίων στρατηγός	αφού τον διέταξε/του έδωσε την εντολή να πει ότι ο Θεμιστοκλής, ο στρατηγός των Αθηναίων,
αἱρούμενος τἀ βασιλέως	παίρνοντας το μέρος του (Πέρση) βασιλιά
ἐξαγγέλλει πρῶτος αὐτῷ	του στέλνει πρώτος την πληροφορία
τούς Ἕλληνας ἀποδιδράσκοντας,	ότι οι Έλληνες προσπαθούν να δραπετεύσουν
καί διακελεύεται ἐν ᾧ ταράττονται τῶν πεζῶν χωρίς ὄντες	και συμβουλεύει, ενώ βρίσκονται σε σύγχυση χωρίς το πεζικό,
ἐπιθέσθαι καί διαφθεῖραι τήν ναυτικήν δύναμιν.	να τους επιτεθεί και να εξοντώσει τη ναυτική τους δύναμη.
Ταῦτα δ’ ὁ Ξέρξης ὡς ἀπ’ εὐνοίας λελεγμένα δεξάμενος,	Επειδή ο Ξέρξης δέχτηκε αυτά, πιστεύοντας ότι είχαν λεχθεί με φιλική διάθεση,
ἥσθη καί εὐθύς ἐξέφερε πρός τούς ἡγεμόνας τῶν νεῶν	ευχαριστήθηκε και αμέσως έδωσε διαταγή στους κυβερνήτες των πλοίων,
διακοσίαις ναυσίν ἀναχθέντας ἤδη	αφού αποπλεύσουν με διακόσια καράβια
διαζῶσαι τάς νήσους,	να περικυκλώσουν πλέον τα νησιά,
ὅπως ἐκφύγοι μηδείς τῶν πολεμίων.	για να μη ξεφύγει κανείς από τους εχθρούς.
	Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Θεμιστοκλῆς 12.2-6 (διασκευή) Ροδαμάνθη Σοφικίτου, Φιλόλογος